Aan de ene kant beleef ik de Goede Week daadwerkelijk als een goede week, één van de mooiste weken van het (kerkelijk) jaar. Het is het prachtige verhaal van dat we niet bij de pakken neer hoeven te zitten, maar weer op mogen staan. Het verhaal van de veerkracht, van de hoop, van het op mogen staan, steeds weer. Het gaat er niet om hoe vaak je valt, maar dat je wel iedere keer weer overeind komt. Niet schuld en falen hebben het laatste woord, maar vergeving, verzoening en liefde, ook voor onszelf. En in wereldverband is de boodschap dat de schepping niet wordt gedragen in het gebulder van kanonnen in de nacht, maar in de stilte van de ochtendschemering, van het nieuwe licht dat over ons opgaat.
Aan de andere kant beleef ik het ook als een zware week, ook lichamelijk. Op één of andere manier voel je de dynamiek van zo’n week ook in je lichaam. De week concentreert op lijden en dood en het zinloze geweld dat wij elkaar aandoen. Het drukt ons op het falen van de mensheid, waar idealen vervliegen als rook – ook mijn idealen. Dat wordt mooi gevat in het verhaal van Petrus, die zeker weet pal te staan voor zijn idealen, pal te staan voor waar hij in geloofd, ‘Heer, als het nodig is, zal ik met ú sterven’. Hij weet van te voren zeker dat hij zijn idealen nooit zal verloochenen. Tot puntje bij paaltje komt. Eén van de meest bekende scènes uit de bijbel. Tot drie keer toe.
Bij de diensten
Dat zijn dus de diensten van de goede week, te beginnen op 10 april met het verhaal van de intocht in Jeruzalem. Heden hosanna, morgen kruisigt hem. Deze zin komt trouwens niet in de Bijbeltekst zelf voor, maar is de slotregel van lied 556, Alles wat over ons geschreven is.
De paascyclus van Witte Donderdag tot en met de Paasmorgen is grotendeels voorbereid met de werkgroep eredienst. Er zal ongetwijfeld ook weer een prachtige verbeelding van het lijdens- en opstandingsverhaal voor in de kerk staan.
Op Witte Donderdag vieren we de instelling van het avondmaal, zetten we de tijd als het ware even stil op de avond dat donkere wolken zich samentrekken boven het hoofd van Jezus en zijn leerlingen. We gaan de nacht in naar Goede Vrijdag en gaan op die dag de kruisweg met elkaar bidden. Het is letterlijk bidden: we dragen bij elke statie velerlei nood op aan de Allerhoogste. Afgewisseld met passende fragmenten muziek van het orgel.
Met de paasjubel in de oren en het nieuwe licht voor ogen durven we dan zaterdagavond laat de nacht in te gaan, om dan op de paasmorgen de doorbraak van het licht te vieren en dat te markeren door dan ook samen het avondmaal te vieren.
Vervolgens komen de verschijningsverhalen aan het woord tijdens de Paastijd. Zondag 24 april het verhaal van de Emmaüsgangers. We denken wel eens dat mensen in Bijbelse tijden meer grip hadden op gelovige zaken, op God, op Jezus. Maar ook de Emmaüsgangers krijgen geen ‘grip’ op Jezus. Bij het breken van het brood herkennen ze hem, “maar Hij werd onttrokken aan hun blik”. We zijn bepaald niet de eersten voor wie het niet meevalt zicht te krijgen op de mensen en de zaken des geloofs!
Voor zondag 1 mei geeft het leesrooster twee mogelijkheden: of een verschijningsverhaal bij de leerlingen in huis of aan het meer. Ik vind zelf de verschijning aan het meer het mooist, Johannes 21. Omdat het een verhaal is vol symboliek. De leerlingen zijn maar weer gaan vissen, tja, je moet wat als de beweging waar je je bij aansloot op zo’n debacle uitloopt. En van vissen hebben ze verstand, zou je denken. Maar er is een stem / Stem van de oever nodig om hen op te roepen hun net aan de andere kant uit te gooien en dan vangen ze 153 vissen. Wat ik zo grappig vind aan dit gegeven, is dat eigenlijk niemand weet wat die 153 nou te betekenen heeft …. Vermoedens zijn er te over. Omdat het een verhaal vol symboliek is, wordt ook hier een symbolische betekenis van vermoed, maar ja, welke? En het verhaal sluit dan werkelijk majesteitelijk af met tot drie keer toe de belijdenis van Petrus dat hij Jezus waarlijk liefheeft. En tot drie keer toe de opdracht van Jezus aan Petrus: “Weid mijn schapen”.
Van God los?
Onder deze titel is er in het Catharijne Convent in Utrecht een tentoonstelling over de onstuimige jaren zestig. Aan de hand van foto’s, muziek, kunst en radio- en tv fragmenten wordt een tijd getoond waarin geloof en de traditionele invulling van het bestaan ter discussie wordt gesteld. De aankondiging belooft dat de ludieke en vernieuwende geluiden van de jaren ’60 aan bod komen, maar ook de conservatieve tegenbewegingen. Zie de website catharijneconvent.nl .
Het lijkt mij zeer de moeite waard om daar heen te gaan en het lijkt me nóg meer de moeite waard om samen te gaan. Ik had in gedachten om dit te doen op dinsdag 10 mei. Om allerlei redenen denk ik dat het handigst is om met de auto te gaan en dan om half tien ergens te verzamelen om met elkaar mee te rijden. Dat kunnen we nader afspreken, want dat hangt ook af van wie meegaan. Ruim een uur later zijn we dan in Utrecht, dus dan hebben we een paar uur de tijd om de tentoonstelling te bekijken en dan zouden we daarna met elkaar kunnen lunchen, bv in het naastgelegen restaurant. Voor de spits kunnen we dan weer in de Schermer terug zijn. Auto- en parkeerkosten delen we; andere kosten voor eigen rekening. Precieze afspraken over meerijden of mensen voor wie het prettiger is om zelfstandig te reizen, enzovoorts, kunnen we met elkaar maken als we weten wie er mee gaat. Aanmelden uiterlijk maandag 2 mei bij ondergetekende.
Gedachtenis zondag
We hadden er in de kerkenraad al over gesproken om de gedachteniszondag vanaf 2023 de eerste zondag van november te gaan doen. Op de gemeentevergadering van eind februari bleek daar bij u, de gemeente, veel draagvlak voor. Belangrijk argument: op deze manier sluiten we aan bij wat er eind oktober, begin november in de samenleving èn in de katholieke kerk loskomt aan aandacht voor herdenken van overledenen. En we sluiten aan bij de oude traditie in de katholieke kerk om de doden te herdenken op Allerheiligen en Allerzielen. Al met al is deze week in het jaar ook prettiger voor mensen die katholieke vrienden of familie hebben: dat het herdenken in elk geval in één en dezelfde week is.
Het gaat pas in vanaf 2023, omdat het wijzigen van het dienstrooster van dit jaar veel werk met zich brengt. En het is ook niet nodig om er al dit jaar mee te beginnen.
Meeleven of: wel en wee
We spraken op het gemeenteberaad van eind februari ook even over deze afdeling van mijn stukje in de Aanwijzer. Een vraag was toen om óók te denken aan het ‘wel’ van gemeenteleden en met de gemeente verbonden mensen. Geeft u alstublieft aan me door als u op dit gebied iets vermeld wilt zien, bijvoorbeeld de geboorte van een kleinkind, een huwelijk, een huwelijksjubileum, een diploma. Of als u weer beter bent of hersteld bent van een operatie, van corona, van … enfin, noem maar op.
Ook voor de andere kant van het leven, het ‘wee’, de oproep om dat even aan me door te geven als u iets vermeldt wilt zien in deze rubriek.
Tot slot…
Een paar dichtregels van Gerard Reve tot slot. Die merkwaardige man die we in sommige van zijn woorden zo diepgelovig tegenkomen:
Eigenlijk geloof ik niets,
en twijfel ik aan alles, zelfs aan U.
Maar soms, wanneer ik denk dat Gij waarachtig leeft,
dan denk ik, dat Gij Liefde zijt, en eenzaam,
en dat, in dezelfde wanhoop, Gij mij zoekt
zoals ik U.
Dat het licht van de liefde u omringt, elke dag.
Hartelijke groeten, ds. Marius Braamse