Voorzichtig laten we de zomer achter ons, hoewel het weer ook plotseling om kan slaan natuurlijk. En wie weet, is er dan die langverwachte regen. Op de kalender begint gewoon op een dag de herfst vanwege de stand van de aarde t.o.v. de zon. Zo ook telt het kerkelijk jaar verder met zondagen door het jaar, tot we aangeland zijn bij de laatste zondag van het kerkelijk jaar, waarop we dit jaar nog de gedachtenis van onze overledenen zullen vieren. Volgend jaar gaan we naar de eerste zondag van november, om beter aan te sluiten bij andere kerken en de samenleving als geheel.
Bij de diensten
Ik pak in september de draad van het werk in de gemeente weer op met de voorbereiding van de Floordienst, 11 september.
De dienst zal zich vormen rondom het verhaal van de verloren zoon uit Lukas: er is altijd iemand die op je wacht, wat er ook gebeurd is. Dat het zo mag zijn! Trouwens, zeg ik er voor de zekerheid maar bij: ‘zoon’ bedoelt alleen de relatie onder woorden te brengen, niet het geslacht. Her en der kom ik in liederen wel tegen dat de benaming ‘zoon’ daarom vervangen wordt door de benaming ‘kind’. Heel goed natuurlijk, maar in dit verhaal gaat dat niet.
In de gewone diensten gaan we ook verder met lezingen uit Lukas. Ik hou me eigenlijk altijd aan de lezingen zoals die worden voorgeschreven in De Eerste Dag. Gastvoorgangers wordt wel gevraagd zich hierbij aan te sluiten, maar die zijn dat natuurlijk niet verplicht.
Op 4 september staat Lukas 14: 25 vv op het programma. Een lezing die het heeft over de hoge prijs die het volgen van Jezus kan hebben. Ik denk dan altijd meteen aan de vervolgingen waar eerste christenen aan bloot konden komen te staan. Naast vervolgingen, waren er ook – soms lange – periodes dat er relatieve vrijheid van godsdienst was. Dat hing er wel van af waar je precies woonde in dat grote Romeinse Rijk en ook van welke keizer er op dat moment aan de macht was. Zoals we weten zijn er nog steeds veel plekken op de wereld waar vrijheid van godsdienst geen vanzelfsprekende verworvenheid is.
De 18e september hebben we een grappige lezing over een rentmeester die creatief gaat boekhouden ten dienste van de mensen die bij zijn heer in de schuld staan. De rentmeester wordt er om geprezen door zijn heer. “De kinderen van deze wereld gaan immers slimmer met elkaar om dan de kinderen van het licht” schrijft Lukas dan. Die kunnen we in onze zak steken!
Lukas wordt ook wel de evangelist van de armen genoemd, want de rentmeester rommelt met de boekhouding zodat de mensen met schulden er voordeel van hebben. En Lukas doet die naam eer aan, door als enige de gelijkenis van de rijke man en de arme Lazarus op te nemen, 17: 19 vv (voor 25 september). Tevens de enige gelijkenis waarin één hoofdrolspeler, namelijk de arme, een naam krijgt. In andere gelijkenissen is het altijd ‘een man’, ‘een vrouw’ en nog vaker ‘een zekere persoon’. Maar hier een naam. Het kan haast niet anders dat Lukas dat doet omdat het een arme is. Een arme man die gezien èn gekend wordt! De wonderen zijn de wereld nog niet uit. Dat was toen revolutionair!
Oktober opent op de eerste zondag met de gelijkenis van het mosterdzaadje. Een troostrijke gedachte dat we meer geloof niet nodig hebben. Het staat in een hoofdstuk met daarin een samenraapsel van korte wijsheden. Zo ook de wijze raad om eerst met de betrokkene te praten als er iets is misgegaan, in plaats van meteen hoog van de toren te blazen.
Voor 9 oktober staat een genezingsverhaal op de rol. Tien melaatsen worden genezen, slechts één keert terug om te bedanken. ‘Het was een Samaritaan’ staat er dan droogjes bij. Velen dachten dat dat volk was wat niet deugde; Lukas probeert ons op andere gedachten te brengen. Hij doet dat met dit verhaal en met dat andere, heel beroemde verhaal van hem, van de barmhartige Samaritaan.
Lukas 18 schrijft over een rechter die ten langen leste een weduwe dan maar haar recht verschaft omdat ze zo aan zijn hoofd blijft zeuren. Zo zal God toch zeker ook recht verschaffen aan de mensen die hem daarom met veel klem verzoeken. Dat kunnen we dan lezen op 16 oktober, waarna we doorgaan naar 23 oktober, waar we meegenomen worden naar een gelijkenis die zich afspeelt in de tempel, waar een Farizeeër luid staat te bidden dat hij gelukkig niet is als de anderen – dan weet je wel hoe hij over anderen denkt die niet zo goed zijn als hij. Jezus voert dan vervolgens een tollenaar op in zijn gelijkenis. Die bidt ook, maar die doet dat door zich op de borst te slaan onder het uitroepen dat hij een zondaar is. Dat is pas een rechtvaardig iemand, zegt Jezus over deze tollenaar. Aan ons de opgave om niet te gaan denken dat wij gelukkig niet zo zijn als die Farizeeër. Een tamelijk onmogelijke opgave, zo komt het mij voor. Door de kiertjes van ons denken sijpelt zo’n gedachte toch altijd wel door. En misschien wil de gelijkenis toch iets anders duidelijk maken.
Oktober wordt afgesloten met Zacheüs. Ook al zo’n komisch verhaal. Hij is klein van stuk en klimt dus maar in een boom om Jezus te kunnen zien. En meteen ziet Jezus hem – voor Zacheüs volkomen onverwacht. ’t Staat niet te boek als gelijkenis, maar het is natuurlijk ook een gelijkenis-verhaal.
Maandag 31 oktober hebben we dan trouwens nog een bijzondere dag: Hervormingsdag. In 1517 maakte Maarten Luther op die dag in 95 stellingen zijn bezwaren tegen de Rooms-Katholieke kerk bekend. In zijn ogen was de kerk kwijt dat het in het werk en leven van Jezus gaat om het redden van zondaars. Hij wilde de dialoog aangaan met zijn kerk, maar het liep uiteindelijk uit op een grote scheuring. Apart gevierd wordt Hervormingsdag in onze kerken niet, tenminste niet dat ik weet. Soms wordt de zondag voorafgaand aan 31 oktober het bekende Lutherlied gezongen: Een vaste burcht is onze God (lied 898).
Over het Avondmaal aflevering 7.
U vindt in deze Aanwijzer aflevering zeven van de serie die ik heb geschreven over het Avondmaal. Behalve dat 7 een mooi bijbels getal is, is het met deze laatste aflevering ook mooi geweest. Wat interessant genoeg is om mee te delen, is wel langsgekomen. De landelijke kerk heeft zich bij ons aangesloten door als jaarthema voor 2022 – 2023 te kiezen “Aan tafel”.
Ik beraad me op waar ik vervolgens nog ‘es wat over wil schrijven. M’n gedachten gaan uit naar het gevoelige onderwerp vergeven. Maar misschien doe ik eerst iets over tellen in de bijbel. Nou ja, u ziet het vanzelf. En mocht u zelf suggesties hebben voor een onderwerp waar u graag meer over zou willen weten: ik hoor het graag.
Tot slot
Ik sluit af met een mooi pareltje van een lied dat ook in ons liedboek terechtgekomen is, nummer 853. Wat werkelijk belangrijk is in het leven, is een kwestie van ontvangen; met open hand geheven naar de hemel.
Ik zoek U in den blinde en tast de hemel af. De lucht blijft leeg. Ik wacht totdat Gij mij zult vinden in dit verlaten land. refr: Draag mij op uw vleugels de vrijheid tegemoet Ik zie U in de verte. Gij komt steeds dichterbij, machtige majesteit. Uw schaduw overdekt me met troost en tederheid. refr. Gij, verre en nabije, ik voel uw zachte bries als Gij mij zoekt en ziet. Gij aan de hemel, wijs me uw hoopvol nieuw verschiet. refr.
Het ga u van harte heel goed.
Hartelijke groeten, ds. Marius Braamse